حقوق اقلیت های دینی در حقوق عمومی اسلام؛ درآمدی بر حقوق اقلیت های دینی (اهل ذمه) در قرآن کریم

نویسنده : اصغرنیا، مرتضی؛

‏(27 صفحه – از 37 تا 63)

چکیده:

از دیرباز مفهوم و معنای حقوق اقلیت ها، اقسام و مصادیق آن و همچنین وضعیت شناسایی این دسته از حقوق شهروندان در زمره ی مهم ترین مسائل مطروحه در ذیل مباحث حوزه ی اخلاق، حقوق و فقه سیاسی بوده است؛ به نحوی که رعایت حقوق اقلیت ها به عنوان یکی از دغدغه های جامعه ی بشری همواره مورد توجه فقها، حقوقدانان و سیاستمداران بوده است. در دین مبین اسلام نیز به مساله ی رعایت حقوق اقلیت های دینی توجه خاصی مبذول گردیده است. قرآن کریم، با به رسمیت شناختن «اقلیت های دینی» یا همان «اهل ذمه» به عنوان شهروندان غیرمسلمان ساکن در سرزمین اسلامی، برخی حقوق را جهت بهره مندی و استیفاء برای آنان به رسمیت شناخته است. از نظر شارع مقدس، اقلیت های دینی مادامی که در صدد آشوب، فتنه، توطئه و براندازی حکومت اسلامی نباشند و اقدامی علیه مصالح عمومی مسلمین ننمایند و همچنین به مفاد قرارداد ذمه ی خویش پایبند باشند، از حقوق پیش بینی شده ای که مورد تایید شارع می باشد، متمتع خواهند گردید. در نظام حقوقی اسلام با توجه به لزوم احترام و رعایت اصولی چون: اصل احترام به کرامت ذاتی ابنای بشر، اصل عدالت، اصل وفای به عقود، اصل همزیستی مسالمت آمیز، اصل دعوت به دین و اصل تعاون و احسان، حقوقی نظیر: حق حیات، حق آزادی دینی و مذهبی، حق آزادی عقیده و بیان، حق برخورداری از امنیت و مصونیت همه جانبه، حق ترافع قضایی و برخورداری از عدالت قضایی (مشتمل بر: حق دادخواهی، حق تساوی افراد در برابر دادگاه ها، حق دفاع از خود و…) و حق برخورداری از عدالت اجتماعی برای اقلیت های دینی در نظر گرفته شده است. مقاله ی حاضر تلاشی است در جهت بررسی و تبیین حقوق اقلیت های دینی (اهل ذمه) در حوزه ی عمومی در قرآن کریم. روش تحقیق به کار گرفته شده در پژوهش حاضر کتابخانه ای بوده و در بیان مطالب با بهره گیری از منابع موجود فارسی و عربی و با تکیه بر آیات نورانی قرآن کریم از شیوه ی توصیفی – تحلیلی استفاده گردیده است.