پژوهشی در مبانی فقهی موسیقی
نویسنده : فخلعی، محمد تقی؛
(32 صفحه – از 33 تا 64)
خلاصه ماشینی: “9. شیخ مرتضی انصاری گوید: ظاهر تمامی نصوص و اخبار،حرمت غنا از جهت لهو و باطل بودن است؛بنابراین،غنا که از مقولۀ کیفیت صوتی است،اگر برابر با صوت باطل و لهوی باشد-چنانکه اقوی همان است-حرام میباشد و اگر اعم از آن باشد،لازم است حرمت رابه جایی که عنوان لهو و باطل صدق کند،مقید کنیم. پیامبر صلی الله علیه و آله امر به قرائتقرآن به صوت حسن و تغنی بدان نموده و حداء را تجویز میکرد،با اینکه اینکار ترکیبی است از نغمههای مؤثر صوتی و بر تمام این موارد،تغنی و غنا صدقمیکند؛بنابراین،یا باید مذهب شیخ در استبصار را برگزید و اخبار منع را برملابسات غنا حمل کرد و یا حرمت را بر نوع خاصی از غنا که مایۀ فحشا وارتکاب حرام است،اختصاص داد(معرفت،1414:188/5،نقل از هامش الوافی). ولی طبق نظریۀ مختار که حرمت غنا به جهت لهوی بودن و قول زور بودن آناست،دیگر این حکم،تخصیصپذیر نیست؛زیرا با برهان ثابت شده است کهقضایای معلل به تعلیلهای عقلی و فطری،مادامی که علت ساری باشد،استثناپذیرنیست؛به عبارت دیگر،این قضایا تخصیص نمیخورد؛چرا که در حقیقت،موضوعحکم،همان عنوانی است که علت حکم میباشد و تخلف معلول از علت،غیرممکن است؛بنابراین،استثناهایی از قبیل تلاوت قرآن و مراثی،اگر واقعا با اصواتو کیفیات لهوی انجام شود،بدون تردید حرام و مصداق قول زور است،در غیر اینصورت،سخن از استثنا بودن آن بیهوده است؛زیرا چنانکه گفتیم،موضوع غنایحرام اصلا دربارۀ آنها صدق نمیکند(معرفت،1414:186/5). خلاصۀ سخن آنکه قدر متیقن از دلیل اجماع و روایات این باب،استفاده ازآلات موسیقی در اجرای آهنگهای لهوی و رد راستای مقاصد غیر عقلانی است،ولی اگر در جهت اهداف تربیتی و آموزشی و تهییج احساسات حماسی،مذهبی وعرفانی و حتی برای ایجاد آرامش روانی و رفع خستگی و ملال به کار رود،وجهیبرا حرمت آن نیست و استعمال این آلات به حکم اولی شرع،حلال میباشد.”
آخرین دیدگاهها