کثرت گرایی دینی

نویسنده : یاندل، کیث.ای؛ رضایی خاوری، حسن؛

‏(20 صفحه – از 171 تا 190)

خلاصه ماشینی: “در برابر این سؤال که «چه دلیلی برای درستی کثرت‌گرایی وجود دارد؟» پاسخ پروفسور هیک چنین است: «این فرضیه، بهترین فرضیه است؛ یعنی از منظر دینی، جامعترین و در عین حال، مناسبترین توضیح درباره واقعیت تاریخ ادیان به شمار می‌رود. بر فرض که کثرت‌گرایی دینی، درست باشد، چنانچه این نکته روشن نباشد، نمی‌توان واقعیت را متعالی؛ یعنی شرط وجود و یا بهروزی ما و یا چیزی که تجارب دینی پاسخی برای آن به شمار می‌رود، دانست. اگر هیچ یک از صفات «متعالی بودن»، «شرط وجود و بهروزی ما بودن»، «بودن چیزی به گونه‌ای که تجارب دینی پاسخی برای آن به شمار رود»، به واقعیت انتساب نیابد، این توضیح که کثرت‌گرایی دینی، تابعی از تکثر ادیان است، ناروا خواهد بود. به عبارت روشنتر، با تمسک به این مفهوم که واقعیت، چیزی است که هم تجارب دینی، پاسخهایی برای آن محسوب می‌شود و هم می‌توان گفت: فقط دارای صفاتی است که از روابط منطقی حاصل شده باشد، کثرت‌گرایی دینی، سنتهای دینی را از حالت دوگانه حق و باطل و ناسازگاری کامل نجات می‌دهد تا مفید و نامتعارض گردد. بنابراین، هنگامی که مشاهده می‌کنیم کثرت‌گرایی دینی می‌گوید: واقعیت، چیزی است که در ورای کلیه تجارب دینی قرار دارد و یا چیزی است که کلیه تجارب دینی، پاسخهایی به آن به شمار می‌رود و نظایر این سخنان، آنچه را مورد تأکید قرار می‌دهد، منطقا با این نظریه نسبت به آنچه می‌توان درباره واقعیت گفت، سازگاری ندارد.”