دانش تفسیر قرآن از نگاه طبری و ابن کثیر

نویسنده : Jane Dammen Mcauliffe؛ مترجم : کریم زاده، رحمت الله؛

‏(20 صفحه – از 207 تا 226)

خلاصه ماشینی: “(3) طبری آن روایاتی را که در آنها آیات محکم، آیاتی شمرده شده است که خداوند، احکام حلال و حرام را به صورت قطع بیان کرده است، به عنوان دسته دوم تفسیر ارائه می‌کند، ولی آیات متشابه را آیاتی معرفی می‌کند که گرچه در لفظ، متفاوتند، اما از حیث معنی، مشابه یکدیگرند. (2) سپس این مفسر، دلیلی از قرآن برای مزیت بیان تفسیری پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ارائه می‌دهد و آن آیات 44 و 64 سوره شانزدهم می‌باشد که طبری نیز آن را ذکر می‌کند. از نگاه ابن کثیر، بیان قرآن در آیه هفتم سوره آل عمران از آیات محکم و متشابه، بیشتر تحلیلی از علل و معلولهای به عمد و به غیر عمد تفسیر غلط می‌باشد تا به کارگیری آن در دسته‌بندی‌ای تفسیری. همان طور که انتظار می‌رود، ابن کثیر احادیث زیادی را نقل می‌کند ـ بسیاری از آنها در تفسیر طبری نیز وجود داردـ که در صدد تعریف این دو دسته است. (5) نمونه‌ای که ابن کثیر برای این نوع تفسیر به رأی ارائه می‌کند، مربوط به افرادی است که برای الوهیت عیسی علیه‌السلام به اصطلاحاتی که در قرآن درباره وی آمده است (کلام خدا، روح خدا) استدلال می‌کنند و قسمتهای دیگر قرآن (مانند آیه 59 سوره آل عمران) که به صراحت بر انسان بودن وی تأکید دارد را نادیده می‌گیرند. این توصیف می‌تواند به عنوان شرایط معنوی لازم برای یک مفسر قرآن به شمار آید: «کسی که با دست راستش کار خیر انجام می‌دهد، و زبانش جز حق بیان نمی‌کند و قلبش سالم است و کسی که شکم و شهوتش را حفظ می‌کند، در زمره راسخین در علم قرار دارد».”