مبانی فقهی عدم قصاص پدر در قانون مجازات اسلامی

نویسنده : عمرانی، سلمان؛ حاجی قربانی، حسین؛

‏(22 صفحه – از 73 تا 94)

چکیده:

در ﺣﻘﻮق ﮐﯿﻔﺮی اﺳﻼم و اﯾﺮان، ﯾﮑﯽ از ﺷﺮاﯾﻂ ﺛﺒﻮت ﻗﺼﺎص ﺑﺮ ﺟﺎﻧﯽ، ﻓﻘﺪان راﺑﻄﻪ اﺑﻮت ﻣﯿﺎن ﺟﺎﻧﯽ و ﻣﺠﻨﯽ ﻋﻠﯿﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﯾﻦ ﺷﺮط، ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﭘﺪری ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺟﻨﺎﯾﺖ ﻋﻤﺪی ﺑﺮ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد ﺷﻮد، ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﻗﺼﺎص ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن، اﻣﮑﺎن ﯾﺎ ﻋﺪم اﻣﮑﺎن ﺗﺴﺮی اﯾﻦ ﺣﮑﻢ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ اﻓﺮاد ﻧﻈﯿﺮ ﺟﺪ ﭘﺪری و ﻣﺎدر ﻣﻘﺘﻮل و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻣﮑﺎن ﯾﺎ ﻋﺪم اﻣﮑﺎن ﺗﻘﺎﺿﺎی ﻗﺼﺎص ﭘﺪر از ﺟﺎﻧﺐ ﻓﺮزﻧﺪش، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﻟﯽ دم ﻣﻘﺘﻮل از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ و اﺑﻬﺎﻣﺎت ﻣﻄﺮوﺣﻪ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ آﯾﺎ ادﻟﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﺪم ﻗﺼﺎص ﭘﺪر در ﻗﺒﺎل ﻓﺮزﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺟﺪ ﭘﺪری ﯾﺎ ﻣﺎدر ﻣﻘﺘﻮل ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؟ و آﯾﺎ اﯾﻦ ادﻟﻪ، ﻣﻮاردی را ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﻟﯽ دم ﻣﻘﺘﻮل ﺗﻘﺎﺿﺎی ﻗﺼﺎص ﭘﺪر ﺧﻮد را ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؟ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼش ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻓﻘﻬﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺗﺤﻮﻻت ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ، ﺑﻪ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻘﺎط ﻗﻮت و ﺿﻌﻒ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﯾﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن و ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻮارد ﻧﻘﺺ آن در اﺻﻼﺣﺎت ﺑﻌﺪی ﻗﺎﻧﻮن ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻣﻮارد ﺳﮑﻮت ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻧﻈﺮ ﻣﺸﻬﻮر ﻓﻘﻬﯽ ﺑﻪ اراﺋﻪ راﻫﮑﺎر ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺮای ﻣﺤﺎﮐﻢ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد.