واکاوی عقد امان در حمایت جانی از کافر مستامن (قتل عمد) از منظر فقه و ماده 310 قانون مجازات اسلامی

نویسنده مسئول: معظمی گودرزی، مهدی؛

نویسنده: مومنی‌راد، احمد؛ معظمی گودرزی، محمد؛

آموزه های حقوق کیفری بهار و تابستان 1398

چکیده:

از جمله احکام مترتب بر حق شهروندی از طریق عقد امان، حمایت جانی (قتل عمد) از کسب‌کننده حق شهروندی (کافر مستامن) است که در دو بعد ایجابی که به معنای مجازات تعرض‌کنندگان به جان شهروند، و سلبی که به منزله تخفیف مجازات شهروند در مقابل غیر شهروند است، می‌باشد. اما مسئله مورد بحث در این نوشتار این است که عقد امان چه حمایت‌هایی از کافر مستامن در حوزه حمایت جانی (قتل عمد) در هر دو بعدش، از منظر فقها امامیه کرده و تا چه حد در قالب ماده 310 ق.م. که متکفل این مهم است، انعکاس یافته است. این نوشتار به صورت تحلیلی ـ توصیفی به این نتیجه دست یافت که حمایت جانی از کافر مستامن در بعد ایجابی، در صورتی که قاتل کافر مستامن مسلمان باشد، به حبس تعزیری، و در موردی که قاتل غیر مسلمان باشد، محکوم به قصاص می‌شود. اما حمایت جانی از کافر مستامن در بعد سلبی، محکومیت آن به حبس تعزیری، در موردی که مقتول کافر حربی باشد، و محکوم به قصاص در سایر موارد است. این رویکرد تا حدودی البته با وجود نقایصی، در ماده 310 ق.م. منعکس یافته است.