قاچاق مواد مخدر: نامشروعیت مواد مخدر یا نامشروعیت قاچاق مواد مخدر

نویسنده: طغرانگار، حسن؛

آموزه های حقوق کیفری پاییز و زمستان 1397

چکیده:

حقوق کیفری مواد مخدر مبتنی بر فهرستی از «مواد» ممنوع و مجموعه‌ای از «اعمال» جرم‌انگاری شده است. پرسش تقرییامغفول این است که وصف نامشروعیت به «شیء» برمی گردد یا «عمل». در تیجه باید از قاچاق مواد نامشروع» سخن به میان آورد یا «قاچاق نامشروع مواد». پرسش بعدی این است که در هر دو فرص «تجحارت» و «مصرف» مواد مخدر با مبدای مشترکی متصف به نامشروعیت می‌شوند. اما چرا این دو «عمل». مسیرهای سرکوپی چنین متفاوتی را می‌پیمایند؟ در این خصوص به نظر می‌رسد دو پیش فرض خلق تقاضا با عرضه و بزه‌دیدگی مصرف کنندگان بی‌تاثیر نبوده‌اند. این بحث ضمن نقد سیاست جنایی کنونی حاکم بر قاچاق مواد مخدر می‌تواند روشنگری‌هایی را برای تعدیل سیاست جدایی مزیور در پی داشته باشد.

خلاصه ماشینی:

اما غالبا چنین ادعا می‌شود که بر خلاف مصرف، تقریبا پذیرفته شده است که حقوق کیفری باید مسئولیت مبارزه با عرضه یا قاچاق را عهده‌دار شود (رحمدل، 1395: 20) و استحقاق قاچاقچیان برای دریافت مجازات‌های طولانی نیز امری پذیرفته‌شده در تمام نظام‌های حقوقی است (صادقی و دیگران، 1396: 93). حال با عنایت به این فرض که نامشروعیت تجارت مواد مخدر امر پیشینی است که قانون‌گذار ملی یا بین‌المللی وظیفۀ شناسایی، نمایاندن و تأیید آن را بر عهده دارد (Pourzand, 2008: 31)، باید مشخص شود که نامشروعیت به «مواد» برمی‌گردد یا به «عمل» و یا به هر دو؟ در واقع اگر قانون‌گذار تصمیم گرفته است مانع از این شود که افراد آزادانه بتوانند نسبت به کاشت، تولید و خرید و فروش مواد مخدر اقدام کنند، آیا به این سبب بوده است که برخی مواد بنا به دلایل و مصالحی اساسا نباید وجود داشته باشند و نفس وجود آن‌ها و در نتیجه هر گونه اقدام ناظر بر موجود کردن یا تجاری‌سازی و همچنین مصرف آن‌ها نامشروع است؟ یا اینکه نفس وجود آن‌ها نامشروع نیست و برعکس مصارف مشروعی نیز برای آن‌ها قابل تصور است، اما برخی گونه‌های رفتار با مواد مزبور باید نامشروع شمرده شوند. در واقع به نظر می‌رسد این تجارت نامشروع مواد است که به تقاضا بستگی دارد، اما غالبا چنین تصور می‌شود که وجود قاچاقچیان و تولید و عرضۀ مواد توسط آن‌ها موجب ایجاد جمعیتی از مصرف‌کنندگان می‌شود و مصرف‌کنندگان مواد نیز قربانیانی قابل ترحم و اسیر در چنگال قاچاقچیان معرفی می‌شوند.