چالش های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی اصلاح و درمان بزهکاران
نویسنده: بلارک، اصغر؛ غلامی، حسین؛ بابائی، محمدعلی؛
آموزه های حقوق کیفری پاییز و زمستان 1397
چکیده:
اصلاح و درمان مجرمان شامل مجموع های از تدابیر پزشکی بالینی و اقدامات بازپرورانه (آموزشی، پرورشی و تربیتی) است که مجرمان تحت تاثیر این برنامه ها هنجارها را می آموزند و به سمت پیروی از قواعد اجتماعی هدایت می شوند. این مفاهیم، رویکردها و جلو ههای متعددی را دارا هستند که اکنون به شیوه های گوناگون و در مراحل مختلف فرایند دادرسی تدوین و ساماندهی شد هاند. پس از شکل گیری و راهیابی رویکردهای اصلاحی درمانی به قانون گذاری، مطالعه عملکردها و شناسایی چالش های ساختاری پیش روی این فرایندها ضروری اصلاح و درمان مجرمان شامل مجموع های از تدابیر پزشکی بالینی و اقدامات بازپرورانه (آموزشی، پرورشی و تربیتی) است که مجرمان تحت تاثیر این برنامه ها هنجارها را می آموزند و به سمت پیروی از قواعد اجتماعی هدایت می شوند. این مفاهیم، رویکردها و جلو ههای متعددی را دارا هستند که اکنون به شیوه های گوناگون و در مراحل مختلف فرایند دادرسی تدوین و ساماندهی شد هاند. پس از شکل گیری و راهیابی رویکردهای اصلاحی درمانی به قانون گذاری، مطالعه عملکردها و شناسایی چالش های ساختاری پیش روی این فرایندها ضروری هستند. مشخص است که در یک تقسیم بندی ساده، ساختارهای موجود را می توان در سه حوزه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی از همدیگر جدا ساخت. مطالعه تحلیلی ساختارهای مذکور نشان می دهد که ساختارهای آموزشی، قوانین اجتماعی، وضعیت فقر و بیکاری در جامعه کنونی ایران با برنامه های اصلاحی درمانی در تضاد آشکاری هستند و مشکلات موجود در این حوز هها، بازگشت مجرم به روال زندگی عادی را با چالش جدی مواجه می سازد.
خلاصه ماشینی:
در سطح تقنینی و فروتقنینی نیز با نگاهی غایت‌گرایانه به قوانین کیفری ایران بعد از انقلاب، می‌توان یک سیر تدریجی از تفکر اعمال مجازات به سمت تعدیل کیفر و یا بازسازگاری مجرم را به خوبی مشاهده کرد؛ به گونه‌ای که در سال‌های اخیر تفکر اصلاح و بازپروری بزهکاران در قوانین و آیین‌نامه‌های مختلف از جمله آیین‌نامۀ سازمان زندان‌ها به عنوان هدف اصلی اعمال مجازات دانسته شده است (نجفی ابرندآبادی، 1387: 1495). خلط تکنیک فردی‌سازی با کارکرد اصلاحی عنوان بخش دوم کتاب اول، یعنی مجازات‌ها و نیز بخش پنجم قانون آیین دادرسی کیفری 1393 با عنوان اجرای احکام کیفری و اقدامات تأمینی و تربیتی به گونه‌ای است که با توجه به اینکه یکی از اهداف قانون کیفری، دفاع از جامعه و اعضای آن است، باید به نحوی رضایت‌بخش کنترل بزهکاری و نیز پیشگیری از تکرار جرم در آینده را تضمین کند. ابهام در تشخیص کارکرد غالب با مطالعۀ دقیق بخش عمومی مرتبط با مجازات قانون جدید، به سرعت می‌توان دریافت که قانون‌گذار از توجه به سایر کارکردهای فایده‌گرای مجازات، یعنی ارعاب عام و پیشگیری اختصاصی از طریق خنثی‌سازی یا ارعاب خاص غافل نبوده است. خنثی‌سازی یا توان‌گیری به عنوان یکی دیگر از کارکردهای فایده‌گرای کیفر عبارت است از ممانعت از ارتکاب جرم جدید توسط بزهکار از طریق سلب یا محدود کردن آزادی یا سلب حقوق و یا به طور کلی جدا کردن وی از جامعه در یک زمان کم‌وبیش طولانی.
آخرین دیدگاه‌ها