بررسی فقهی حقوقی شروط لازم جهت تحقق معافیت بند(ث)ماده 302 قانون مجازات اسلامی

نویسنده: غلامی، علی؛

آموزه های حقوقی گواه بهار و تابستان 1397

چکیده:

ﻗﺘﻞ در ﻓﺮاش ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎده 630 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﯽ 1370 و ﺑﻨﺪ ث ﻣﺎده 302 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﯽ 1392 اﺳﺖ، در ﻣﺎده 179 ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات ﻋﻤﻮﻣﯽ 1304 ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﺪه ﺑﻮد و دال ﺑﺮ ﻣﻌﺎﻓﯿﺖ ﺷﻮﻫﺮ از ﻣﺠﺎزات ﻗﺘﻞ، ﺿﺮب و ﺟﺮح زاﻧﯽ و زاﻧﯿﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در ﻣﻮرد ﺷﺮوط ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﻣﻌﺎﻓﯿﺖ، ﺑﺮﺧﯽ ﻓﻘﻬﺎ اﺻﻞ اﺟﺮای اﯾﻦ ﺣﮑﻢ را ﻣﺤﻞ اﺷﮑﺎل و ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻤﻨﻮع ﻣﯽ ﺷﻤﺮﻧﺪ، ﻗﺮﯾﺐ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻓﻘﻬﺎی ﺷﯿﻌﻪ و ﺳﻨﯽ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺟﻮاز ﻗﺘﻞ زاﻧﯽ و زاﻧﯿﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮﻫﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻌﺪودی ﻧﯿﺰ اﺣﺼﺎن زاﻧﯽ ﯾﺎ زاﻧﯿﻪ را ﻻزم ﻣﯽ داﻧﻨﺪ. در ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺷﺮوط ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﻣﻌﺎﻓﯿﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ 28 ﮐﺘﺎب ﺗﺤﺮﯾﺮاﻟﻮﺳﯿﻠﻪ دﻗﺖ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺿﺮوری ﺣﮑﻢ از آن ﻗﺎﺑﻞ ﮐﺸﻒ اﺳﺖ. ﺷﺮوﻃﯽ ﻫﻤﭽﻮن وﺟﻮد ﻋﻠﻘﻪ زوﺟﯿﺖ ﻣﯿﺎن ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺟﺮم و زاﻧﯿﻪ، ﻣﺸﺎﻫﺪه زن ﺑﺎ ﻣﺮد اﺟﻨﺒﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮﻫﺮ، وﻗﻮع ﻣﻮاﻗﻌﻪ، ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﺗﻤﮑﯿﻦ زن ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮﻫﺮ و ارﺗﮑﺎب ﺟﺮم ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮﻫﺮ در ﺣﯿﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه زﻧﺎ ﮐﻪ دﻻﻟﺖ ﺑﺮ ارﺗﮑﺎب ﻗﺘﻞ، ﺿﺮب و ﺟﺮح ﺻﺮﻓﺎ در زﻣﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه دارد.خلاصه ماشینی:

از این قید، این معنا مشخص می‌گردد که حق قتل یا ضرب و جرح زانی و زانیه در فراش، تنها برای شوهر زانیه در نظر گرفته شده است و سایر افراد اعم از بستگان زن یا دیگران، چنین حقی را ندارند؛ لذا اگر مردی شاهد زنای زن دیگری ولو دختر، خواهر، و یا مادر خود با مرد اجنبی باشد، مجاز به ارتکاب قتل، ضرب یا جرح نمی‌باشد و در صورت ارتکاب، حسب مورد مجازات خواهد شد. از نظر قانون مجازات اسلامی، در پاسخ به سؤال مذکور باید اذعان داشت که آگاهی قبلی و سبق تصمیم و تمهید طرح نقشه قبلی برای مشاهده زن و مرد اجنبی و قتل یا ضرب و جرح آنها در حال زنا معافیت مذکور را در مورد زوج غیر قابل اجرا خواهد نمود چون همان‌طور که قبلا اشاره شد زوج باید زانی و زانیه را مشاهده نماید و معنای مشاهده، دیدن ناگهانی و دفعی است، و طبیعتا با سبق تصمیم این معنای مشاهده محقق نخواهد شد. شروط تحقق این فرض که در کتاب تحریرالوسیله به عنوان منبع فقهی این حکم به آن اشاره شد و دقیقا در مفاد ماده نیز به چشم می‌خورد عبارتند از ضرورت وجود علقه زوجیت میان مرتکب جرم و زانیه، مشاهده زانی و زانیه توسط شوهر، وقوع زنا، علم به تمکین زن در مقابل زانی و ارتکاب قتل، ضرب یا جرح در همان زمان مشاهده زنا.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

*

code