ریزومیک شدن پیشگیری از جرم در پرتو ریزومیک شدن ارتکاب جرم

نویسنده: دارابی، شهرداد؛

آموزه های حقوق کیفری پاییز و زمستان 1395

چکیده:

مطالعات جرم شناختی همواره بر علت شناسی بزهکاری تا پیشگیری از آن متمرکز بوده است، آن چنان که واضعان سیاست جنایی معمولا سعی نموده اند تا با توجه به اهمیت و ارزش راهبرد پیشگیری از جرم، بر این مهم سرمایه گذاری نموده و موج بزهکاری را عقب برانند. با این حال، مهندسی تدابیر پیشگیرانه اعم از گونه های جامعه مدار یا موقعیت مدار با تغییر اشکال جرایم، شرایطی جدید به خود گرفته است. ریزومیک شدن جرایم، مفهومی ضد تمرکز است که متضمن گسترش سیال، متکثر، نامکانی و زنجیره ای شدن جرایم در جامعه است؛ پدیده ای که از یک سو به عنوان چالشی جدی فراروی متولیان سیاست جنایی قرار گرفته و از سوی دیگر در مقابل آورده های مکتب بوم شناسی جنایی با تاکید بر مناطق بزهکاری و کانون جرایم قرار می گیرد. از این رو اگرچه راهبرد پیشگیری وضعی از جرم با سلسله پیچیده از نظارت های فناورانه ریزومیک، مورد استقبال جوامع قرار گرفته و در منظر اول امکان کنترل جرایم ریزومیک شده را تا اندازه ای ممکن ساخته است، در عین حال راهکار اساسی، استفاده حداکثری از گونه پیشگیری اجتماعی است که با ارتقای خودکنترلی شهروندان و شخصیت سازی، از انعقاد تفکر مجرمانه در اذهان افراد جامعه جلوگیری نموده و جامعه را در برابر پدیده ریزومیک شدن جرایم مصون می سازد. در این نوشتار، با بررسی جنبه ها و جلوه های ریزومیک شدن جرایم، راهبرد موثر پیشگیری از این مهم تبیین می شود.

خلاصه ماشینی:

“بـا وجـود ایـن ، اگرچه نظریۀ معاشرت های ترجیحی با تأکید بر شاخصه هـای شـدت ، مـدت و کیفیـت تماس فرد با فضای مجازی و تمرکز بر یادگیری بزهکاری مطمح نظر است ، باید اذعـان داشت که در فضای سایبری ، این مهم دقیقا در ریزومیک شدن بـزه دیـدگان نیـز تحقـق می یابد و هر یک از شـهروندان مـی تواننـد بـا تـرجیح دنیـای سـایبری ، بـزه دیـدٔە بـالقوه محسوب شده ، در معرض جرایم متعددی قرار گیرند؛ واقعیتـی کـه امکـان کنتـرل و یـا حتـی پیـشگیری از خـسارات مـادی ، معنـوی و روانـی ــ عـاطفی آن هـا را بـه حـداقل می رساند. بدین سان مدرن شدن جامعه از یک سو متضمن فنی شدن و ریزومیک شدن جـرایم شده و از سوی دیگر موجب ترس از بزه دیده واقع شدن از جرایم ریزومیک شده اسـت که به راحتی اخبار آن ها گسترش یافته و بزه دیدگان تجربـۀ خـود را بـا دیگـران در میـان میگذارند تا آنجا کـه پاکـسازی بزهکـاری در یـک منطقـه و قطـع ریـشه هـای جـرم و مصادیق آن در حوزه ای معین ، باآگاهی شهروندان از تکثیر مجـدد ریـزوم گونـۀ جـرایم آرامش خاطر برای ایشان به همراه نخواهد داشت ؛ زیرا مقابله با جـرایم ریزومیـک شـده حتی اگر منجر به پیشگیری مقطعی از نفوذ آن ها شود، به گونه ای است که ایـن جـرایم بـاز هــم مـی تواننــد حیـات خــود را از ســر گیرنـد و در جهــات دیگـری رشــد کننــد؛ خصیصه ای که به نگرانی از ناامنی در جامعه دامن می زند.”