مقایسه جایگاه دادگاه و داوری در حل اختلاف تجاری بین المللی

نویسنده: سروی مقدم، مصطفی؛

آموزه های حقوق کیفری بهار 1389

چکیده:

وقتی قرارداد تجاری بین‌المللی منعقد می‌شود پیدایش اختلاف حتمی است و برای حل آن به صورت سهل و سریع،طرفین این قراردادها بهتر است پیش از پیدایش اختلاف با تعیین مرجع حل اختلاف و نیز قانون حاکم بر قرارداد، خودشان به حل اختلاف کمک نمایند.دو مرجع مهم در این مورد«دادگاه»و «داوری»است.در پاسخ به اینکه صلاحیت«دادگاه»و«داوری»کدام اصل و کدام فرع است سه نظریهء«صلاحیت انحصاری دادگاه»،صلاحیت انحصاری‌ داوری در شرایط خاص»و«صلاحیت نسبی دادگاه و داوری»پیدا شده که‌ امروزه اصولا نظر سوم طرفداران بیشتری دارد. در اینکه انتخاب کدام یک از دو روش فوق‌الاشاره نفع طرفین قرارداد بین المللی را بیشتر در بر دارد نیاز به بررسی و احصای امتیازات و نیز معایب هر یک از آن دو در برابر دیگری دارد که تحقیق حاضر این امر را جهت‌ مشخص کردن تکلیف موضوع برعهده گرفته و با رعایت اختصار یافته‌های‌ مطالعه را همراه پیشنهادات تقدیم می‌دارد.خلاصه ماشینی:

“انحصاری دادگاه است یا تحت شرایطی داوری یا صلاحیت نسبی آن دو مرجع‌ مورد توافق طرفین قرار گرفته است با این فرق که در فرض دوم تصویر موافقتنامهء این روش صلاحیت عام دادگاه دادگستری برای رسیدگی ابتدایی به اختلافات به‌ دادگاه احراز کند که موافقتنامهء داوری باطل،ملغی‌الاثر یا غیر قابل اجرا می‌باشد. (2)-این مفهوم در مادهء 8 قانون داوری تجاری بین‌المللی 6731 ایران وجود دارد. در مادهء 8 قانون نمونهء 5891 آنسیترال در داوری تجاری بین‌المللی مقرر شده که: در مورد رابطهء صلاحیت دادگاه و داوری در دعاوی تجاری بین‌المللی در حقوق‌ تجاری به رسمیت شناخته می‌شود،اما این صلاحیت دادگاه در صورت وجود توافقنامهء داوری یا از زمان حصول توافق بین طرفین بر داوری در مرحلهء رسیدگی به‌ داوری است یا از زمان درخواست طرفین یا یکی از آنها از دادگاه مبنی بر ارجاع‌ در این قانون برای اهمیت دادن به داوری تجاری مقرر شده که: (2)-طبق اصل 561 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران رسیدگی محاکم جز در شرایط خاص علنی می‌باشد. طرفین می‌باشد که این حق در قانون 63 ماده‌ای داوری تجاری بین‌المللی 6731 (1)-قانون داوری تجاری بین‌المللی 6731 ایران در مادهء 91 این حق را با همان شرط به رسمیت شناخته‌ (2)-مادهء 6 قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران موارد قابل اعتراض را برشمرده و رأی دادگاه را قطعی‌ در این تحقیق مقایسهء دو روش دادگاه و داوری به عنوان دو مرجع مهم حل اختلاف‌ 4-امتیازات و مزایای مختلف روش داوری تجاری بین‌المللی سبب شده تا که در بین این دو روش حل اختلاف اکنون نوعی تعارض صلاحیت پیدا شده است.”