مقایسه مزایا و معایب قرارداد استصناع و قرارداد BOT در اجرای پروژه های دولتی

نویسنده: الماسی، نجادعلی؛ امارتی موسوی، سیدمحمد؛

آموزه های حقوقی گواه بهار و تابستان 1395

چکیده:

برای ساخت یک پروژه عمرانی، قراردادهای متنوعی وجود دارد که دولت ها می توانند به انتخاب آنها اقدام کنند. هرکدام از این قراردادها دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند که با سایر قراردادها متفاوت است و کارایی آنها را متفاوت می کند. از جمله این قراردادهای ساخت، قرارداد استصناع و قرارداد BOT می باشند که هرکدام دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. بعضی از این مزایا دارای اهمیت بیشتری هستند و نقش مهمتری در موفقیت یک پروژه ایفا می کنند؛ بخصوص موضوع کاهش هزینه های دولت در ساخت پروژه های عمرانی که یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در ساخت پروژه های عمرانی است و دولت ها سعی می کنند با توجه به محدودیت بودجه، از قراردادهایی استفاده کنند که هزینه کمتری برای آنها داشته باشد. با مقایسه مزایا و معایب قرارداد استصناع و قرارداد BOT پی می بریم که قرارداد BOT با توجه به ویژگی های منحصر به فرد خود، نقش بسیار مهمی در کاهش هزینه های عمرانی دولت دارد و در این زمینه از قرارداد استصناع بهتر است. علاوه بر این مزیت، قرارداد BOT در سایر مزایا نیز از قرارداد استصناع عملکرد بهتری دارد و در مجموع به نظر می رسد که قرارداد BOT از مزایای بیشتری نسبت به قرارداد استصناع برخوردار است.خلاصه ماشینی:

بعضی از این مزایا دارای اهمیت بیشتری هستند و نقش مهمتری در موفقیت یک پروژه ایفا می‌کنند؛ بخصوص موضوع کاهش هزینه‌های دولت در ساخت پروژه‌های عمرانی که یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در ساخت پروژه‌های عمرانی است و دولت‌ها سعی می‌کنند با توجه به محدودیت بودجه، از قراردادهایی استفاده کنند که هزینه کمتری برای آنها داشته باشد. بنابراین اگر دولت بخواهد برای ساخت یک پروژه عمرانی و یا طرحی زیربنایی از قرارداد استصناع استفاده کند، باید هزینه‌های بسیار سنگینی بپردازد و حجم زیادی از بودجه خود را به این امر اختصاص بدهد که این امر باعث افزایش هزینه‌ها و مخارج دولت است و باعث کاهش قدرت اقتصادی دولت درسایر بخش‌های اقتصادی می‌شود. مقایسه یکی از مزیت‌های قرارداد BOT در مقایسه با قرارداد استصناع این است که در قرارداد BOT، دولت تعهد مالی ندارد و هزینه‌ای برای ساخت پروژه پرداخت نمی‌کند، فلذا هزینه‌های عمرانی دولت کاهش می‌یابد و دولت می‌تواند با دست بازتر بودجه کشور را در سایر حوزه‌های مهم و اساسی صرف کند. مقایسه یکی از مزیت‌های استصناع نسبت به قرارداد BOT این است که بهره‌برداری و مدیریت طرح پس از ساخته شدن، توسط دولت انجام می‌شود که این امر سبب می‌گردد که کنترل و نظارت دولت بر طرح ساخته شده به صورت حداکثری اعمال شود ولی در قرارداد BOT، طرح پس از ساخته شدن در اختیار بخش خصوصی قرار می‌گیرد که این امر از میزان کنترل و نظارت دولت می‌کاهد و حتی ممکن است دولت را با بعضی مشکلات حاکمیتی روبرو کند. Dolzer, Rudolf, Schreuer, Christoph (2008), Principles of International Investment Law, New York: Oxford University Press. Harten, Gusvan (2007), Investment Treaty Arbitration and Public Law, New York: Oxford University Press.