جعل در بستر فناوریهای اطلاعات و ارتباطات

نویسنده: قناد، فاطمه؛

آموزه های حقوق کیفری پاییز و زمستان 1390

چکیده:

ورود به عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات، چالشهای فراوانی را فراروی جوامع بشری گسترده است. همزمان با تحول ابزارها و روشهای زندگی اجتماعی، با تحولات چشمگیری در عرصة ارتکاب جرایم روبه‌رو هستیم. امروزه با گونه‌های نوینی از جرم جعل در رایاسپهر مواجهیم که با استفاده از راهکارهای فنی از سوی متخصصان بزهکار ارتکاب می‌یابد و مبارزه با آن نیازمند کسب مهارتهای علمی و عملی بی‌شماری است. اوصاف و ارکان جعل رایانه‌ای، ابتدا در سال 1382 به موجب مادة 68 قانون تجارت الکترونیکی مطرح گردید و سپس با تصویب مادة 6 قانون جرایم رایانه‌ای در سال 1388، به عنوان یکی از جرایم قابل ارتکاب در فضای مجازی به قانون مجازات اسلامی ملحق شد. این جرم در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات و با بهره‌گیری از روشهای فناورانه تحقق می‌یابد و در نتیجة آن صحت و تمامیت داده‌پیام به عنوان بنیادی‌ترین رکن جامعة اطلاعاتی مخدوش می‌گردد. هدف این مقاله تبیین و شناسایی ماهیت این جرم در مقایسه با جعل سنتی و بیان خصوصیات و چگونگی روشها و فنونی است که به عنوان عملیات اجرایی جرم مزبور از سوی بزهکاران قابل ارتکابند و آشنایی با آن جامعة حقوقی را در تحلیل صورتهای علمی و فنی ارتکاب این جرم یاری خواهد کرد.خلاصه ماشینی:

“منظور از آن، دگرگون کردن و تحریف واقعیت به گونه‌ای است که حقی را تضییع یا ناحقی را اثبات نماید، اعم از اینکه آثار تحریف حقیقت، از طریق فعل مادی بر روی داده‌پیام باقی و مشهود باشد، مانند موردی که داده‌پیام خلاف واقعی ایجاد کرده یا داده‌پیام موجود را از طریق ارتکاب اعمالی نظیر ورود، محو و توقف با تغییرات اساسی همراه نماید و از این طریق داده‌پیامی را که دارای ارزش مالی و اثباتی است جعل مادی کند یا اینکه عمل مرتکب، بدون هیچ گونه آثار خارجی انجام شود، یعنی بی‌آنکه تغییری در ظاهر داده‌پیام ایجاد گردد و تحریف مادی صورت پذیرد، مفاد و شرایط آن تحریف شده و امر باطلی صحیح یا صحیحی باطل جلوه داده شود، همچون موردی که مأموران مالیاتی یا متصدیان دفاتر رسمی، هنگام انجام وظایف خود در خصوص وارد کردن اطلاعات مربوط به داده‌پیام، مرتکب جعل شده و مطالب خلاف واقعی را در متن داده‌پیامهایی که حسب قانون مکلف به ایجاد آن هستند وارد نموده و مورد پردازش قرار دهند یا بخشی از حقایق موجود را حذف و داده‌ها را از مسیر پردازش خارج نمایند و به وسیلة آن حقی را تضییع یا ناحقی را اثبات نمایند.”