نهاد ملی حقوق شهروندی

نویسنده: مقامی، امیر؛

اندیشمندان حقوق زمستان 1392

چکیده:

با توجه به لزوم نهادی سازی برای ایجاد، حفظ و گسترش فرهنگ حقوق شهروندی، نهادهای ملی حمایت و ترو یج حقوق بشر طی 15 سال گذشته مورد توجه سازمان ملل و دولت ها قرار گرفته اند تا به عنوان روش و ساختاری نوین در حمایت و ترویج حقوق بشر و حقوق شهروندی فعالیت نمایند . این نهادها که با مشارکت مردم، سازمان های غیردولتی فعال حقوق شهروندی و دولت طبق قانون تشکیل شده و انجام وظیفه می کنند با انجام وظایف حمایتی، آموزشی و ترویجی نقش مهمی در پیشبرد حقوق شهروندی در کشورها دارند. در این مقاله ضمن بررسی تاریخچه نهادهای ملی از 1946 تا تصویب اصول پاریس در 1991 و برخی تحولات پس از آن به برخی نمونه های این نهادها و امتیازات نهاد های ملی حقوق بشر بر دیگر ترتیبات حمایتی حقوق بشر و اهمیت آن اشاره و همچنین سعی شده است با توجه به وضعیت ایران پیشنهاد مناسبی نیز ارائه گردد که همان تشکیل «نهاد ملی دفاع از حقوق شهروندی» است.خلاصه ماشینی:

“٢ بر اساس این دستورالعمل ، وظایف نهاد ملی در شش مورد قابل ذکر است : عمل کردن به عنوان یک منبع اطلاعات حقوق بشری برای دولت و مردم ؛ کمک بـه آموزش نظرات عمومی و گسترش آگاهی و احترام نسبت به حقوق بشر؛ توجه دادن به دولت و ارائه توصیه هایی در رابطه با امور ملی و رسیدگی به مسائلی که دولـت بـه آن نهاد ارجاع می دهد؛ مشورت دادن و پرسش از دولت درباره موضـوعات حقـوق بـشر؛ انجام مطالعات در زمینه قانونگذاری ، تصمیمات قضایی و امور اداری و ارائه گزارشهای پیشنهادی به مقامات ذی صلاح ؛ انجام هر وظیفه ای که ممکن است دولـت در رابطـه بـا انجام وظایف خود بـه آنهـا محـول کنـد ماننـد بررسـی دربـاره توافقـات و معاهـدات بین المللی در زمینه حقوق بشر که دولت عضو آنهاست . بنابر این سند میتوان عوامل اصلی در یک نهاد ملی را چنین برشمرد: ایجاد به وسیله قانون ـ استقلال در اظهار نظر ـ صلاحیت معین و اختیارات مناسب ـ در دسترس بودن برای همگان ـ همکاری با سـازمان هـای غیردولتـی ، نهادهـای ملـی کشورهای دیگر و سازمان های بین المللی ـ بازده کاری و پاسخگویی ـ سـرمایه کـافی ـ 1 آموزش و ترویج حقوق شهروندی و تکثر در ترکیب اعضا همچنین با توجه به «اصول اضافه شده مربـوط بـه وضـعیت کمیـسیون هـای دارای صلاحیت شبه قضایی » که در ادامه «اصول پاریس » ذکر شده است ؛ ممکن است برخـی نهادهای ملی صلاحیتهای شبه قضایی داشته باشند که در ایـن صـورت برخـی دعـاوی میتواند به وسیله افراد، نمایندگان آنها، طرفهای ثالث ، سازمان های غیردولتی ، انجمنهـا و واحدهای تجاری یا دیگر سازمان هایی که خاصیت نمایندگی دارند، نزد نهاد ملی مطرح شوند.”