مسئولیت مدنی سردفتر؛ مسئولیت توام با تقصیر سردفتر

نویسنده: کونانی، مهرداد؛ محسن پور قادیکلایی، حامد؛

اندیشمندان حقوق زمستان 1392 

چکیده:

در این تحقیق دو سوال قابل طرح است 1. آیا مسئولیت مدنی سردفتر اسناد رسمی مبتنی بر تقصیر است، 2. آیا تعهد سردفتر تعهد به نتیجه است یا تعهد به وسیله؟ نتیجه کلی نشان می دهد در حقوق ایران بطور کلی مبنای مسئولیت مدنی تقصیر اعلام گردیده است و در خصوص مسئولیت سرد فتر اسناد رسمی نیز طبق قانون ثبت اسناد و املاک و قانون دفاتر اسناد رسمی تقصیر یا تخلف سردفتر موجب مسئولیت مدنی وی می باشد و به واقع تعهد سردفتر واجد جنبة تعهد قراردادی نیست وتعهد وی ناظر به رعایت موازین و مقررات موضوعه است و ارادة طرفین جزء ارائه موضوع سند و لحاظ شروط مورد نظر اصحاب سند در سند تنظیمی تاثیری از حیث وظایف سردفتر که ریشة اصلی آن قانون است ندارد.خلاصه ماشینی:

“به عبارت دیگر بی اعتباری سند چنانچه ناشی از تخلف سردفتر و دفتریـاران باشـد توأمـا موجب ایجاد مسئولیت مدنی و انتظامی برای ایشان می شود و این امر نخـستین بـار در ماده ٦٨ قانون ثبت اسناد و املاک مصوب ١٣١٠/١٢/٢٦ نیز مجددا مورد تأکید و توجه واقع شده است در ماده ٢٢ قانون دفتر اسناد رسمی نیز مقرر شده بود کـه سـردفتران و دفتریاران در مقابل اشخاص ذی نفع مسئول تخلفاتی هستند که در انجام وظایف خـود مرتکب می شوند و اگر از تخلف آنها ضرری متوجه آن اشخاص شود باید از عهـده ان 1 برآیند. بنابراین صرف ورود خسارت ناشـی از اجـرای هر یک از وظایف او موجد مسئولیت بوده و از این حیث نیز تفـاوتی بـین سـوء نیـت ، تقصیر، بی احتیاطی و بی مبالاتی او نمی باشد و در هر مورد که سـر دفتـر خـساراتی را متوجه صاحبان سند نماید الزام به جبران خـسارت خواهـد داشـت و نمـی تـوان بـرای وظایف مختلف سردفتر چون وظیفه احراز هویت متعاملین ، تنظیم و ثبت سند و تطبیـق و بررسی اسناد و مـدارک و سـوابق مربوطـه درجـات مختلفـی از مـسئولیت مـدنی را جستجو نمود با اینکه سردفتر صرفا بعضی از وظایف را شخصا بر عهده داشـته و اجـرا می نماید لیکن در قوانین موجبی برای تفکیک موارد مسئولیت سردفتر مشهود نمی باشد و مسئولیت سردفتر در این باره مطلق و عام بوده و صرفا در مواردی که مسئولیت ناشی از فعل غیر محقق گردد بنا به مفهوم واقعی مسئولیت حق رجوع به عامل اصلی زیان را خواهد داشت و علی الاصول اعتقاد به چنین حقی بـا عـدالت و انـصاف نیـز نزدیکتـر است .”